Alt İşverenlikte En Sık Yapılan Hatalar: Sorumluluk Devredilmez, Sadece Ertelenir
23.10.2025Alt İşverenlikte En Sık Yapılan Hatalar: Sorumluluk Devredilmez, Sadece Ertelenir
Åžirketlerin çoÄŸu, iÅŸi taÅŸerona verdiklerinde üzerlerindeki yükü de devrettiklerini sanıyor. Oysa hukukta öyle bir “havale sistemi” yok. SözleÅŸmeyi imzalamak, sorumluluÄŸu devretmez; sadece fırtına öncesi sessizliÄŸi güven sanırsınız.
Alt iÅŸverenlik, doÄŸru kurulduÄŸunda gerçekten zekice bir sistemdir. Hem operasyonu hafifletir hem uzmanlığı dışarıdan almanızı saÄŸlar. Ancak yanlış kurulduÄŸunda “risk paylaşımı” deÄŸil, “riskin katlanması” anlamına gelir. Ä°ÅŸ Kanunu der ki: Asıl iÅŸveren, alt iÅŸverenin iÅŸçilerine karşı doÄŸrudan sorumludur. Yani ortada iki iÅŸveren varsa yük azalmaz, sadece iki katına çıkar. Alt iÅŸverenin yatırmadığı prim, ödemediÄŸi maaÅŸ, kullandırmadığı izin dönüp dolaşıp asıl iÅŸverene ulaşır.
En çok karıştırılan nokta “asıl iÅŸ” ve “yardımcı iÅŸ” ayrımıdır. Temizlik, güvenlik, yemekhane gibi iÅŸler yardımcı iÅŸtir, taÅŸerona devredilebilir. Fakat üretim hattı, satış ekibi, depo veya lojistik ana iÅŸin parçasıysa, artık gerçek bir alt iÅŸverenlikten söz edemeyiz. SözleÅŸmede ne yazarsa yazsın, fiili durum “muvazaalı alt iÅŸverenlik”tir. Yani kâğıt üzerinde taÅŸeron, gerçekte iÅŸveren.
Yargıtay’ın yıllardır deÄŸiÅŸmeyen görüÅŸü nettir: Alt iÅŸverenlik, asıl iÅŸi bölmek için deÄŸil, desteklemek için vardır. Buna raÄŸmen birçok firma hâlâ “bizim sektörde böyle” diyerek kendi personelini baÅŸka bir isimle çalıştırıyor. Bu durum, buzun üstünde koÅŸmaya benzer; hız sizi bir süre ileri taşır ama bir anda dengeyi kaybedip düÅŸersiniz.
Bir diÄŸer yanılgı da ÅŸu: “Biz sözleÅŸmemizi yaptık, biz güvendeyiz.” Hayır, deÄŸilsiniz. Hukuk sadece imzaya deÄŸil, fiili duruma bakar. Ä°ÅŸçiye kim emir veriyor? Maaşı kim ödüyor? Vardiya planını kim yapıyor? Cevap sizseniz, o kiÅŸi sizin iÅŸçinizdir. Denetçiler, tabeladaki logoya deÄŸil, kimin ipleri elinde tuttuÄŸuna bakar. Emir sizden çıkıyorsa sorumluluk da sizindir.
Bazı ÅŸirketler “her yıl taÅŸeronu deÄŸiÅŸtirirsek risk dağılır” sanıyor. Oysa aynı iÅŸ, aynı çalışan, aynı düzen devam ediyorsa, deÄŸiÅŸen sadece faturanın logosudur. Hukuk buna “muvazaalı devamlılık” der. Yani kılıf deÄŸiÅŸir ama içerik aynı kalır. Sonra bir gün SGK denetimi gelir, bütün zincir sorumluluk tek halkada toplanır: Asıl iÅŸveren.
Bir de o meÅŸhur cümle: “Bizim sektörde herkes böyle yapıyor.” Belki öyledir. Fakat hukuk çoÄŸunluÄŸa deÄŸil, kurala bakar. Yanlışın yaygın olması onu doÄŸru yapmaz, sadece toplu hataya dönüÅŸtürür.
Alt iÅŸverenlik sistemi, doÄŸru kurgulanırsa ÅŸirketi gerçekten korur. Bunun yolu da alt iÅŸverenin kendi bordrosu, ekipmanı, yönetimi ve bağımsız inisiyatifiyle çalışmasından geçer. EÄŸer emir-komuta sizdeyse, bordro sizden yatıyorsa, ofis sizinse o kiÅŸi sizin iÅŸçinizdir. Adını deÄŸiÅŸtirmek, gerçeÄŸi deÄŸiÅŸtirmez.
Alt iÅŸverenlik iÅŸi devretmenin deÄŸil, yönetimi paylaÅŸmanın yoludur. Yanlış kurgulanırsa sadece tebligatlar artar; doÄŸru kurgulanırsa hem verim hem itibar artar. Kural basit: Ä°ÅŸi devredebilirsiniz, sorumluluÄŸu asla.
Bir sözleÅŸmeyi imzalamadan önce kendinize sorun: “Bu kiÅŸi gerçekten bağımsız bir yüklenici mi, yoksa bordromda görünmeyen bir çalışan mı?”
EÄŸer ikinci cevabı veriyorsanız, sorun o sözleÅŸmede deÄŸil; sistemin içinde.
Avukat & Hukuk Müşaviri