Fazla Mesaiyi Ödediniz Mi? Peki Neye Göre?
30.05.2025Fazla Mesaiyi Ödediniz Mi? Peki Neye Göre?
Åžirketlerde fazla mesai çoÄŸu zaman sistemli bir planlamanın deÄŸil, günlük iÅŸ yoÄŸunluÄŸunun sonucu olarak ortaya çıkar. Bir çalışan o gün biraz daha fazla kalır, ertesi gün erken çıkar. Ay sonu geldiÄŸinde de muhasebe bordroya ortalama birkaç saat fazla mesai yazar. Çalışan imzalar, ücretini alır, konu kapandı sanılır.
Sanılır ama kapanmaz.
Çünkü çalışanla yollar ayrıldığında, bir yıl sonra açılan bir fazla mesai davası, tüm bu “zaten ödendi” düÅŸüncesini yerle bir edebilir.
Hâkim karşısına çıkıldığında, iÅŸverenin en büyük savunması ÅŸudur:
“Fazla mesai yaptıysa ödedik zaten. Bordroda yazıyor, imzası da var.”
Hâkimin en sık sorduÄŸu soru da ÅŸudur:
“Peki bu çalışmayı neye göre hesapladınız?”
Ä°ÅŸte bu soru, birçok iÅŸverenin hazırlıksız yakalandığı yer.
Çünkü bordroda yazan 10 saat fazla mesainin hangi gün, hangi saatlerde, hangi görev karşılığında yapıldığına dair çoÄŸu zaman hiçbir kayıt tutulmamıştır. Hâkim için artık mesele ödemenin varlığı deÄŸil, o ödemenin doÄŸruluÄŸudur.
Fazla mesaiyi kanıtlamak zorunda olan taraf çalışan gibi görünür. Ancak iÅŸverenin elinde hiçbir sistem, kayıt veya iÅŸleyiÅŸ belgesi yoksa, bu ispat yükü fiilen tersine döner. Hâkim, çalışanın tanık beyanını yeterli görür, iÅŸverenin “ödedik” savunması ise gerekçesiz kalır.
Bordroda fazla mesai gösterilmiÅŸ olması, iÅŸvereni doÄŸrudan korumaz. Çünkü mahkemeler bordroya deÄŸil, o bordronun dayanağına bakar. Bu saatler neye göre yazıldı? Hangi kayıtla hesaplandı? EÄŸer bu soruların cevabı yoksa, iÅŸveren ödeme yaptığı halde davayı kaybedebilir. Çünkü belgeleyemediÄŸiniz bir ödeme, kabul edilmiÅŸ bir borç gibi algılanır.
Nitekim Yargıtay 9. Hukuk Dairesi, 2022 tarihli bir kararında, bordroda fazla mesai ücreti ödenmiÅŸ olmasına raÄŸmen, bu ödemenin hangi saat aralığına ve hangi çalışmaya dayandığının açıklanamaması nedeniyle iÅŸverenin savunmasını geçersiz saymış ve iÅŸçiye tazminat ödenmesine hükmetmiÅŸtir.
Bu da gösteriyor ki mesele ücret deÄŸil, sistemdir.
Ä°ÅŸverenin fazla mesai riskini yönetebilmesi için yalnızca ödeme yapması yetmez; bu ödemenin gerekçesini belgeleyebilmesi gerekir. GiriÅŸ-çıkış saatlerinin dijital olarak kaydedilmesi, çalışanlara aylık olarak puantaj çizelgelerinin imzalatılması, fazla mesaiye iliÅŸkin açık, yazılı ve herkesin bildiÄŸi bir iç düzenleme yapılması gerekir. Ayrıca yalnızca çalışanın deÄŸil, iÅŸverenin de tanık yapısının oluÅŸturulması, gerektiÄŸinde süreci destekleyecek kiÅŸilerin önceden belirlenmesi gerekir.
Unutulmamalıdır ki iÅŸ iliÅŸkilerinde güven, iyi niyetten deÄŸil sistemden doÄŸar.
Ä°ÅŸverenin yükümlülüÄŸü, sadece ödeme yapmak deÄŸil, yaptığı her ödemenin gerekçesini gösterebilir olmaktır. Çünkü mahkemelerde yalnızca ne verdiÄŸiniz deÄŸil, neden verdiÄŸiniz de sorgulanır.
Bu nedenle fazla mesai, yalnızca bordro kalemi deÄŸil, ÅŸirketin hukuki güvenlik sisteminin bir parçasıdır.
Bugün fazladan birkaç saat daha çalışan bir personelin, yıllar sonra ÅŸirketinize açtığı dava, yalnızca geçmiÅŸi deÄŸil, geleceÄŸi de etkiler. BelgeleyemediÄŸiniz her saat, bir dava sebebidir.
Avukat & Hukuk Müşaviri