Mükellefler İçin Bir Fırsat; İzaha Davet

Mükellefler İçin Bir Fırsat; İzaha Davet

27.08.2019

Çok kısa bir süre öncesine kadar, postadan çıkan sarı renkli bir zarf bütün mükelleflerin korkulu rüyasıydı. Çünkü sarı zarfı kamu kurumları kullanır ve eğer mükellefseniz ve tebligat vergi dairesinden geliyor ise içinden iyi bir haber çıkmayacağını bilmek için de falcı olmaya gerek yok.

Günümüzde her şey değiştiği gibi tebligat yöntemleri de değişti. Artık mailinize gelen bir ileti ile bütün tebligatlar yapılabilmekte. Böylece hem zaman hem de kağıt tasarrufu sağlanabilmekte. Bu da hem işlemleri hızlandırmakta hem vergi toplama maliyetlerini düşürmekte.

Değişen tek şey elbette tebligat yöntemleri değil. Vergi İdaresinin mükellefe bakış açısı da değişti. Değişen bakış açısı ile birlikte, vergi kanunlarında yeni müesseseler oluşturuldu. Bu müesseselerden birisi de “İzaha Davet”.

Vergi mükellefiyetine ilişkin yükümlülük ve ödevlerin tam olarak yerine getirilmesi amacıyla ve vergi kanunlarının verdiği yetkiler çerçevesinde vergi idaresi, kamu idare ve müesseselerinden, mükellefler veya mükelleflerle muamelede bulunan diğer gerçek ve tüzel kişilerden çeşitli bilgiler toplamakta ve toplanan bu bilgiler yardımıyla mükellefler nezdinde inceleme ve denetimler yapılmaktadır.

Yapılan bu inceleme ve denetimler neticesinde vergi ziyaı tespit edilmesi halinde, mükellefler cezalı işlemlere tabi olabilmektedir. Ancak, ödenmesi gereken vergilerin doğruluğunu sağlamaya yönelik vergi incelemesi başta olmak üzere idarece gerçekleştirilen işlemler, süreci uzatabilmekte, bu da vergiye uyum maliyetlerini artıran bir faktör olarak karşımıza çıkmaktadır.

Bütün bu olumsuzlukları ortadan kaldırabilmek adına vergi sistemimizde "İzaha Davet"  adında yeni bir müessese oluşturulmuştur.

İzaha davet müessesesi, verginin ziyaa uğradığına işaret eden emareler bulunduğuna dair yetkili merciler tarafından yapılmış ön tespitlerle ilgili olarak aynı merciler tarafından mükelleflerden açıklama talep edilmesidir.

Getirilen bu düzenleme ile İdare ve mükellefler arasındaki uyuşmazlıkların azaltılması, İdarenin zamanını daha etkin ve verimli alanlara kaydırılması, olayların gerçek mahiyetinin tespit edilmesine mükelleflerce daha çok katkıda bulunulması ve bu sayede vergiye gönüllü uyumun artırılması amaçlanmaktadır.

İzaha davetin kapsamına giren konular Maliye Bakanlığınca 16 başlık altında belirlenmiştir;

• Ba-Bs Bildirim Formlarında yer alan eksiklikler ve tutarsızlıklar,
• Kredi kartı satış bilgileri ile Katma Değer Vergisi Beyannameleri arasında uyumsuzluk,
• Yıllık beyannameler ile muhtasar ve prim hizmet beyannameleri arasında uyumsuzluk,
• Çeşitli kurum ve kuruluşlardan elde edilen bilgiler ile asgari ücret tarifelerinin karşılaştırılması sonucunda bulunan uyumsuzluk,
• Yıllık Gelir ve Kurumlar Vergisi Beyannameleri üzerinde yapılan indirimlerin kanuni oranı aşması,
• Dağıtılan kâr üzerinden tevkifat yapılmaması,
• Geçmiş yıl zararlarının mahsubunun yanlış uygulanması,
• İştirak kazançlarının ilgili hesapta gösterilmemesi,
• Kurumlar Vergisi Kanununun 5/1-e maddesindeki istisnanın yanlış uygulanması,
• Örtülü Sermaye uygulaması (Ortaklara veya ortaklarla ilişkili kişilere olan borçlar toplamının dönem başı öz sermayenin üç katını aşması),
• Ortaklardan alacaklar için faiz hesaplanmaması,
• Ortaklık hakları veya hisselerinin elden çıkarılmasına rağmen beyanda bulunulmaması,
• Gayrimenkul alım-satım bedelinin eksik beyan edilmiş olması,
• Gayrimenkul satışına ilişkin değer artış kazancının beyan edilmemesi,
• Gayrimenkul sermaye iratlarının beyan edilmemesi veya eksik ve hatalı beyan edilmesi,
• Sahte veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge kullanılması,

Yukarıda sayılan hususlarda, idare mükelleflerden izahat isteyebilecektir. Aslında bu hususları mükellefler kendi bünyelerinde kontrol edip beyanlarını o şekilde düzenleyip, düzeltilmesi gereken hususlar için düzeltme beyanında bulunurlarsa vergi cezalarına muhatap olma ihtimalleri de azalacaktır.

Sahte veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge kullananların, izaha davet müessesesi kapsamına girebilmesi için bazı sınırlayıcı koşullar bulunmaktadır. Sahte veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge kullanma fiilinin işlenmiş olabileceğine dair yapılan ön tespitlerde, kullanılan sahte veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge tutarının; her bir belge itibarıyla 70.000 Türk lirasını geçmemesi ve mükellefin ilgili yıldaki toplam mal ve hizmet alışlarının %5'ini aşmaması kaydıyla mükellefler izaha davet edilebilmektedir.

İzaha Davet Yazısı Tebliğ Edilen Mükellef Ne Yapmalıdır?

Kendisine izaha davet yazısı tebliğ edilenlerin madde hükümlerinden yararlanabilmeleri için tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içerisinde yetkili komisyona izahta bulunmaları gerekmektedir. Bu süre içerisinde ilgili komisyona izahta bulunmayanlar bu düzenlemeden yararlanamayacaktır.

Süresinde yapılan izah, komisyonca en geç 10 gün içinde değerlendirilerek sonuca bağlanacaktır.

Mükellef, izaha davet yazısında belirtilen konuya ilişkin olarak vergi ziyaına           sebebiyet verildiği yönünde izahta bulunursa;

Bu durumda, izahın yapıldığı tarihten itibaren 15 gün içerisinde hiç verilmemiş olan vergi beyannamelerinin verilmesi, eksik veya yanlış yapılan vergi beyanının tamamlanması veya düzeltilmesi, ödeme süresi geçmiş bulunan vergilerin, ödemenin geciktiği her ay ve kesri için, uygulanacak gecikme zammı oranındaki izah zammıyla ödenmesi gerekmektedir. Bu şartların sağlanması sonucunda vergi ziyaı cezası, ziyaa uğratılan vergi üzerinden %20 oranında kesilecektir. Bu müessese ile vergi ziyaı cezasının %80 indirimli olarak ödeme imkânı getirilmiştir.

Mükellef, kendisi hakkında izaha davet yazısında belirtilen konuya ilişkin olarak   vergi ziyaına sebebiyet verilmediği yönünde izahta bulunursa;

 Bu izah ilgili komisyonca yeterli bulunursa;

Komisyonca beyanname verilmesini veya vergi beyanının tamamlanmasını gerektirir bir durumun olmadığı değerlendirilirse mükellef hakkında vergi incelemesine ve takdir komisyonuna sevk işlemi yapılmaz.

Mükellefçe yapılan izah komisyonca yeterli bulunmaz ise;

Bu durum mükellefe bildirilir. Bu bildirim üzerine, izahın yapıldığı tarihten itibaren 15 günlük süre sona ermeden mükellefçe; hiç verilmemiş olan vergi beyannamelerinin verilmesi, eksik veya yanlış yapılan vergi beyanının tamamlanması veya düzeltilmesi, ödeme süresi geçmiş bulunan vergilerin, ödemenin izah zammıyla ödenmesi şartlarıyla vergi ziyaı cezası, ziyaa uğratılan vergi üzerinden %20 oranında kesilir.

Yapılan izahın yeterli bulunmaması ve mükellef tarafından işlemlerin gerçekleştirilmemesi durumunda incelemeye veya takdire sevk işlemleri yapılır.

Mükelleflerin vergi incelemesine tabi tutulup tarh edilen vergilerden dolayı aynı tutarda vergi ziyaı cezasına tabi olmaktansa, izaha davet sonucunda %20 oranında bir vergi ziyaına muhatap olmaları mükellefler açısından olumlu bir durumdur.

İzaha davet müessesesi vergi denetiminin gücünü ve hızını artıracağı gibi, mükelleflerin izaha davet edilebilecek hususlar konusunda kendileri tarafından otokontrollerini yapmaları için de bir fırsat olarak görülmelidir.