Maliyenin Mücbir Sebep Uygulamasında Faaliyet Kodu Yanlışından Dönmesi Gerekir 

Maliyenin Mücbir Sebep Uygulamasında Faaliyet Kodu Yanlışından Dönmesi Gerekir 

14.04.2020

Daha önceki yazılarımda da belirttiğim üzere; Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile Çin Halk Cumhuriyeti'nin Vuhan kentinde ortaya çıkan ve birçok ülkeye yayılan Koronavirüs (COVID-19) salgınından ve bu kapsamda alınan tedbirlerden doğrudan etkilenen mükelleflerin Vergi Usul Kanununun mücbir sebep hükümlerinden faydalandırılması hakkında açıklamalar yapılmıştı.

Mücbir Sebep Kapsamında Olan Mükellefler Kimlerdir?

Vergi Usul Kanun’unun Hazine ve Maliye Bakanlığına verdiği yetkiye istinaden aşağıda belirtilen mükellefler mücbir sebep kapsamına alınmıştı;

a) Ticari, zirai ve mesleki kazanç yönünden gelir vergisi mükellefiyeti bulunan mükellefler,

b) Koronavirüs salgınından doğrudan etkilenen ve ana faaliyet alanı itibarıyla; alışveriş merkezleri dahil perakende, sağlık hizmetleri, mobilya imalatı, demir çelik ve metal sanayii, madencilik ve taş ocakçılığı, bina inşaat hizmetleri, endüstriyel mutfak imalatı, otomotiv imalatı ve ticareti ile otomotiv sanayii için parça ve aksesuar imalatı, araç kiralama, depolama faaliyetleri dahil lojistik ve ulaşım, sinema ve tiyatro gibi sanatsal hizmetler, matbaacılık dahil kitap, gazete, dergi ve benzeri basılı ürünlerin yayımcılık faaliyetleri, tur operatörleri ve seyahat acenteleri dahil konaklama faaliyetleri, lokanta, kıraathane dahil yiyecek ve içecek hizmetleri, tekstil ve konfeksiyon imalatı ve ticareti ile halkla ilişkiler dahil etkinlik ve organizasyon hizmetleri sektörlerinde faaliyette bulunan mükellefler,

c) Ana faaliyet alanı itibarıyla İçişleri Bakanlığınca alınan tedbirler kapsamında geçici süreliğine faaliyetlerine ara verilmesine karar verilen işyerlerinin bulunduğu sektörlerde faaliyette bulunan mükellefler,

1/4/2020 ila 30/6/2020 (bu tarihler dâhil) tarihleri arasında mücbir sebep halinde olduğunun kabul edilmesi uygun görülmüştür.

Ana Faaliyet Kodu Nedir ve Neden Bu Kadar Önemlidir?

Mükelleflerin ana faaliyet alanlarının tespit edilmesinde 24/03/2020 tarihi itibarıyla vergi dairesi kayıtlarındaki ana faaliyet kodu dikkate alınacaktır. Ana faaliyet kodu, firmaların vergi dairesindeki sicil kayıtlarında ilk sırada yer alan altı haneli NACE meslek kodudur.

Mükellefler mücbir sebep durumundan yararlanılıp yararlanamadığını, İnteraktif Vergi Dairesinden sorgulama yaparak öğrenebileceklerdir.

Mükelleflerin mücbir sebep kapsamında olup olmadığı ana faaliyet koduna göre belirlendiği için, vergi ödevlerinin ertelenmesinden yararlanabilmesi ancak kapsamdaki mükelleflerden olmasına bağlıdır.

Hazine ve Maliye Bakanlığınca yayımlanan İç Genelgede;

- Tebliğ kapsamında mücbir sebep halinde olduğu kabul edilen mükellefler,

- Mücbir sebep dönemine isabet eden yükümlülüklere yönelik açıklamalar,

- Mükelleflerin mücbir sebep kapsamında olup olmadığının tespit edilmesine yönelik başvuruların şeklinin nasıl olacağı,

- Yapılan bu başvuruların, vergi dairelerince değerlendirmeye alacak komisyonların nasıl oluşturulacağı ve çalışma usul ve esasları ile

- Tebliğin uygulamasına ilişkin diğer usul ve esaslar yer almaktadır.

Mükellefin vergi dairesi kayıtlarındaki ana faaliyet kodu itibarıyla yukarıda belirtilen sektörler arasında bulunmamasına rağmen ana faaliyet alanı olarak bu sektörlerden herhangi birisinde fiilen iştigal ettiğini belgelendirmek suretiyle ispat etmesi halinde, mükellefin mücbir sebep kapsamında olup olmadığının tespitinde ana faaliyet kodu yerine fiilen iştigal edilen ana faaliyet alanı dikkate alınmaktadır.

Bu kapsamdaki başvurular, fiilen iştigal edilen ana faaliyet alanını ispat etmeye yönelik tüm belgelerin ekinde yer aldığı, "Ana Faaliyet Kodu Değişikliği Raporu" eklenmek suretiyle İnteraktif Vergi Dairesi üzerinden yapılmaktadır.

Ana faaliyet kodu değişikliği için; mükellefin esas alınmasını istediği ana faaliyet alanından (ana faaliyet kodu olarak kaydedilmesi gerektiğini iddia ettiği faaliyet kodundan) elde ettiği brüt hasılatın, diğer faaliyet kodlarından elde ettiği brüt hasılattan fazla olması şarttır.

Brüt hasılatın tespitinde 2019 hesap dönemi veya 2019 IV. geçici vergi dönemi, özel hesap dönemine tabi mükelleflerde 2019 yılında sonuçlanan özel hesap dönemi, bir yıldan kısa süredir faaliyette bulunulması durumunda faaliyette bulunulan dönem sonuçları dikkate alınacaktır.

Hazine ve Maliye Bakanlığı yayımladığı tebliğ uyarınca Gelir Vergisi Mükelleflerini sektör ayrımı yapmaksızın mücbir sebep kapsamında saymış olmasına rağmen, Kurumlar Vergisi mükellefleri için maalesef aynı şey söz konusu değildir. İlgili tebliğde tek tek saymak suretiyle hangi sektörlerde faaliyet gösteren kurumlar vergisi mükelleflerinin mücbir sebep kapsamında olduğu belirtilmiştir.

Ancak tebliğ de sektörler belirtilmiş olmasına rağmen, İnteraktif Vergi Dairesinde yapılan sorgulamalarda benzer sektörlerin bir kısmının mücbir sebep kapsamında kabul edildiği bir kısmının da mücbir sebep kapsamı dışında tutulduğu görülmektedir.

Küresel bir salgın da, tüm dünya ekonomik anlamda bu salgından olumsuz etkilenirken, bazı sektörlerin salgından etkilenmeyeceğini düşünerek kapsam dışında tutulmasının kabul edilebilir bir tarafı yoktur.

En kısa sürede Hazine ve Maliye Bakanlığının ilgili tebliğde revize yaparak sektör ayrımının kaldırılması ve bütün mükellefler için genel bir mücbir sebep halinin kabul edilerek bu yanlıştan dönülmesi gerekmektedir.

Sosyal Güvenlik Kurumu da sigorta prim borçlarının ödemelerinin ertelenmesinde Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın belirlediği sektörleri esas almakta, hatta kısa çalışma ödeneğine başvuran şirketlerle ilgili olarak, mücbir sebep halinde sayılan şirketlerde çalışanlara öncelik vereceğini ifade ederek Maliyenin yanlışına ortak olmaktadır.

Ana faaliyet kodu nedeniyle mücbir sebep kapsamı dışında kalan mükelleflerin mağduriyetlerinin engellenebilmesi için mücbir sebep kapsamının bir an önce genişletilerek uygulanması gerekmektedir. 

Bir an evvel güzel günler görmek dileğiyle, tüm okuyucularıma sağlıklı günler dilerim.