Varlık Barışından Vazgeçemiyoruz!

Varlık Barışından Vazgeçemiyoruz!

05.07.2022

Varlık Barışından Vazgeçemiyoruz!

Varlık Barışı düzenlemesini çok sevmiÅŸ olmalıyız ki, biri biterken bir diÄŸeri baÅŸlıyor. Evet yanlış duymadınız, yeniden bir varlık barışı yasası ile karşı karşıyayız. Ancak öncelikle ÅŸunu belirtmeliyim ki, bu eski varlık barışı yasasının süresinin uzatılması deÄŸil, tamamen yeni bir yasa.

TBMM Genel Kurulu’nda görüÅŸülmekte olan “Devlet Memurları Kanunu ile Bazı Kanunlarda ve 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede DeÄŸiÅŸiklik Yapılmasına Dair Kanun” Teklifine verilen bir önerge ile eklenen varlık barışı düzenlemesi, kabul edildi ve yasalaÅŸtı. Eski varlık barışı düzenlemesi daha birkaç gün önce 30 Haziran da son bulmuÅŸken, ÅŸimdi yeni bir varlık barışı yasamız var.

Daha önceki düzenlemeler genellikle Gelir Vergisi Kanunu’na eklenen geçici maddelerle yapılırken bu defa Yeni varlık barışı düzenlemesi, Kurumlar Vergisi Kanununa geçici madde eklenmek suretiyle gerçekleÅŸtirildi.

Varlık Barışından Beklenen Amaç Nedir?

Düzenleme ile; gerçek ve tüzel kiÅŸilerce sahip olunan para, döviz, altın, hisse senedi, tahvil ve diÄŸer menkul kıymetlerin Türkiye'ye getirilmesi suretiyle milli ekonomiye kazandırılması ve sahip olunan söz konusu kıymetlerin banka ve aracı kurumlara bildirilmek ve vergi ödenmek suretiyle kayda alınması öngörülmektedir. Ayrıca düzenleme ile gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerinin yurt içinde sahip oldukları varlıkları kayıt altına almaları teÅŸvik edilmektedir.

Yeni Varlık Barışının, Önceki Yasadan Farklı Yönleri Var mıdır?

Yeni varlık barışı düzenlemesi daha önce yürürlükte olan varlık barışıyla aynı amacı taşısa da iki düzenlemeyi birbirinden ayıran birçok özellik bulunmaktadır.

Bunlardan ilki; yeni düzenleme ile ilk defa gelir ve kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunmayanların da yurt içinde sahip oldukları varlıkları için Varlık Barışı hükümlerinden yaralanabilmelerine imkan tanınmış olmasıdır.

Bir diÄŸer fark ise, önceki düzenleme vergisiz iken bu düzenlemeden yararlanmak isteyenler vergi ödemek zorunda olmalarıdır.

Vergi Oranı Nedir?

Yurt dışındaki varlıklar ile yurt içindeki varlıkların bildiriminde uygulanacak vergi oranları farklılıklar içermektedir.

Yurt Dışı Varlıklar Ä°çin,

Yurt dışı varlıklar için yasadan yararlanılması durumunda bildirim tarihine göre kademeli bir vergilendirme yapılacaktır. Buna göre;

• 30 Eylül 2022 tarihine kadar yapılacak bildirimlerden yüzde 1,

• 1 Ekim - 31 Aralık 2022 tarihi arasında yapılacak bildirimlerden yüzde 2,

• 1 Ocak – 31 Mart 2023 tarihine kadar yapılacak bildirimlerden yüzde 3,

oranında vergi alınacaktır.

Yurt dışı varlık barışı kapsamında bildirilen varlıkların, Türkiye'deki banka ya da aracı kurumlarda açılan hesaplara transfer edildiÄŸi veya yurt dışından getirilerek bu hesaplara yatırıldığı tarihten itibaren bu hesaplarda en az bir yıl süreyle tutulması halinde vergi oranı yüzde 0 (sıfır) olacak. Bu durumda, bildirim esnasında alınan vergi, bildirim sahibinin ilgili vergi dairesine baÅŸvurusu üzerine kendisine iade edilecektir.

Yurt Ä°çi Varlıklar Ä°çin,

Yurt içi Varlık Barışında ise tek bir vergi oranı olacaktır. Bu oran da yüzde 3’tür.

Uygulama Nasıl Olacak?

Yurt Dışı Varlıklar Ä°çin,

Gerçek veya tüzel kiÅŸilerce, yurt dışında bulunan para, altın, döviz, menkul kıymet ve diÄŸer sermaye piyasası araçlarının 31 Mart 2023 tarihine kadar banka veya aracı kurumlara bildirilmesi gerekiyor.

Banka ve aracı kurumlar, kendilerine bildirilen varlıklara iliÅŸkin olarak bildirim sahiplerinden bildirilen varlıkların deÄŸeri üzerinden 30 Eylül 2022 tarihine kadar yapılan bildirimler için yüzde 1, 1 Ekim - 31 Aralık 2022 (bu tarih dahil) tarihleri arasında yapılan bildirimler için yüzde 2, 1 Ocak - 31 Mart 2023 (bu tarih dahil) tarihine kadar yapılan bildirimler için yüzde 3 oranında hesaplayacakları vergiyi peÅŸin olarak tahsil edeceklerdir.

Bankalar ve aracı kurumlar bu ÅŸekilde tahsil ettikleri vergiyi, bildirimi izleyen ayın onbeÅŸinci günü akÅŸamına kadar vergi sorumlusu sıfatıyla bir beyanname ile baÄŸlı bulundukları vergi dairesine beyan ederek aynı sürede ödeyeceklerdir.

Yurt dışı Varlık Barışı’nda, bildirilen varlıkların bildirimin yapıldığı tarihten itibaren 3 ay içinde Türkiye’ye getirilmesi veya Türkiye'deki banka ya da aracı kurumlarda açılacak bir hesaba transfer edilmesi gerekiyor.

BildirildiÄŸi halde, bildirilen varlıkların, bildirimin yapıldığı tarihten itibaren üç ay içinde Türkiye'ye getirilmemesi veya Türkiye'deki banka ya da aracı kurumlarda açılacak bir hesaba transfer edilmemesi ile bildirilen veya beyan edilen tutarlara iliÅŸkin tarh edilen vergilerin süresinde ödenmemesi hallerinde, varlık barışının saÄŸladığı avantajlardan yararlanılamıyor. Tahakkuk eden verginin vadesinde ödenmemesi halinde, vergi aslı gecikme zammı ile birlikte 6183 sayılı Kanuna göre takip ve tahsil edilecek. Bu ÅŸekilde tahsil edilmiÅŸ olan vergiler bildirim sahiplerine red ve iade edilmeyecektir.

Bu varlıklar, yurt dışında bulunan banka veya finansal kurumlardan kullanılan ve bu maddenin yürürlük tarihi itibarıyla kanuni defterlerde kayıtlı olan kredilerin en geç 31 Mart 2023 tarihine kadar kapatılmasında kullanılabilir. Bu takdirde, defter kayıtlarından düÅŸülmesi kaydıyla, borcun ödenmesinde kullanılan varlıklar için Türkiye'ye getirilme ÅŸartı aranılmaksızın yurt dışı varlık barışından yararlanılabilecektir.

Ayrıca, bu düzenlemenin yürürlük tarihi itibarıyla kanuni defterlerde kayıtlı olan sermaye avanslarının, yurt dışında bulunan para, altın, döviz, menkul kıymet ve diÄŸer sermaye piyasası araçlarının yine bu düzenlemenin yürürlüÄŸe girmesinden önce Türkiye'ye getirilmek suretiyle karşılanmış olması hâlinde, söz konusu avansların en geç 31 Mart 2023 tarihine kadar defter kayıtlarından düÅŸülmesi kaydıyla yurt dışı varlık barışından yararlanılabilecektir.

Yurt Ä°çi Varlıklar Ä°çin,

Gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerince sahip olunan ve Türkiye'de bulunan ancak kanuni defter kayıtlarında yer almayan para, altın, döviz, menkul kıymet ve diÄŸer sermaye piyasası araçları ile taşınmazların, 31 Mart 2023 tarihine kadar varlık barışı kapsamında vergi dairelerine beyan edilmesi gerekmektedir.

Yurt içi varlık barışı bildiriminin, baÄŸlı bulunulan vergi dairelerine yapılması gerekmekte, vergi dairelerine beyan edilen varlıkların deÄŸeri üzerinden yüzde 3 oranında vergi tarh edilerek. tarh edilen verginin, tarhiyatın yapıldığı ayı izleyen ayın sonuna kadar ödenmesi gerekmektedir.

Yeni düzenlemeyi öncekinden ayıran bir diÄŸer önemli fark da; yasa kapsamında beyan edilerek iÅŸletme kayıtlarına alınacak taşınmazların iÅŸletmeye devrine iliÅŸkin tapuda yapılacak iÅŸlemlerden, tapu harcı alınmayacak olmasıdır. Önceki uygulamalarda tapu harcı ödenmek zorundaydı.

Ayrıca, daha önceki varlık barışı uygulamalarında sorun olan, ÅŸirket ortağı gerçek kiÅŸiler tarafından iÅŸletmeye konulan taşınmazların, gelir vergisi açısından elden çıkarma ve satış olarak deÄŸerlendirilmeyeceÄŸinin yasaya konmuÅŸ olması, bu iÅŸlemlerin deÄŸer artış kazancı olarak vergilendirilmesinin önüne geçmiÅŸ olmaktadır.

Yapılan Bildirim Kanuni Defterlere Nasıl Kaydedilecek?

Yurtiçi ve dışı varlık barışı kapsamında bildirilen veya beyan edilen varlıklar Vergi Usul Kanunu uyarınca defter tutan mükellefler tarafından bildirim veya beyan tarihi itibarıyla kanuni defterlere kaydedilecektir.

Bilanço esasına göre defter tutan mükellefler, bu ÅŸekilde kanuni defterlerine kaydettikleri kıymetler için pasifte özel fon hesabı açacaklar. Serbest meslek kazanç defteri ile iÅŸletme hesabı esasına göre defter tutan mükellefler ise, söz konusu kıymetleri defterlerinde ayrıca göstereceklerdir.

Fon Hesabında Bulunan Tutarlar Ä°ÅŸletmeden Çekilebilecek mi?

Yeni düzenlemeye göre, bu fon hesabı bildirim veya beyan tarihinden itibaren iki yıl geçmedikçe iÅŸletmeden çekilemeyecek, sermayeye ilave dışında baÅŸka bir amaçla kullanılamayacak, iÅŸletmenin tasfiye edilmesi halinde ise vergilendirilmeyecektir.

Bu varlıklar dönem kazancının tespitinde dikkate alınmayacak ve bildirim veya beyan tarihinden itibaren iki yıl geçmesi koÅŸuluyla vergiye tabi kazancın ve kurumlar için dağıtılabilir kazancın tespitinde dikkate alınmaksızın iÅŸletmeden çekilebilecektir.

Bildirilen Varlıklar Ä°çin Vergi Ä°ncelemesi Yapılabilecek mi?

Yurt içi ve dışı varlık barışı kapsamında bildirilen veya beyan edilen varlıklara isabet eden tutarlara iliÅŸkin hiçbir suretle vergi incelemesi ve vergi tarhiyatı yapılamayacaktır. DiÄŸer nedenlerle baÅŸlayan vergi incelemeleri ile takdir komisyonu kararları sonucu bulunan matrah farkının varlık barışı kapsamında bildirilen veya beyan edilen varlıklar nedeniyle ortaya çıktığının tespiti ve bildirilen veya beyan edilen varlık tutarının, bulunan matrah farkına eÅŸit ya da fazla olması durumunda matrah farkına iliÅŸkin tarhiyat yapılmayacaktır.

Bulunan matrah farkının, bildirilen veya beyan edilen varlıklar nedeniyle ortaya çıktığının tespitine raÄŸmen söz konusu varlık tutarlarından büyük olması durumunda sadece aradaki fark tutar üzerinden vergi tarhiyatı yapılabilecektir. Vergi incelemesi veya takdir komisyonu kararları sonucunda bildirim veya beyana konu edilen varlıklar dışındaki nedenlerle matrah farkı tespit edilmesi durumunda, varlık barışı kapsamında bildirilen veya beyan edilen tutarlar, bulunan matrah farkından mahsup edilmeksizin tarhiyat yapılabilecektir.

Ödenen Vergileri Gider Yazabilir miyiz?

Yurt içi ve yurt dışı varlık barışı kapsamında bildirim ve beyana konu edilen varlıklarla ilgili olarak ödenecek vergiler, hiçbir suretle gider yazılamayacak ve baÅŸka bir vergiden mahsup edilemeyecektir.

Ayrıca, bildirim ve beyana konu edilen varlıklarla ilgili olarak Vergi Usul Kanununun amortismanlara iliÅŸkin hükümleri uygulanmayacak, bu varlıkların elden çıkarılmasından doÄŸan zararlar, gelir veya kurumlar vergisi açısından gider veya indirim olarak kabul edilmeyecektir.

Bir diÄŸer önemli hususta, bildirim ve beyan süresi sona erdikten sonra varlık barışı bildirim veya beyanlarına iliÅŸkin olarak düzeltme yapılamayacak olmasıdır.

Önceki varlık barışı düzenlemesinde CumhurbaÅŸkanına verilen bir uzatma yetkisi mevcut iken, bu yeni varlık barışı uygulamasında CumhurbaÅŸkanına bir uzatma yetkisi verilmemiÅŸ olup, 31 Mart 2023 tarihinde sona erecektir.

Tüm okuyucularına saÄŸlıklı günler dilerim.