İhracat Bedellerinin Yurda Getirilmesi
21.01.2020İhracat bedellerinin yurda getirilmesine ilişkin yeni yapılan düzenleme ile gerçekleştirilen ihracat işlemlerine ilişkin bedellerin en az %80’inin bir bankaya satılmasına ilişkin zorunluluk kaldırıldı. Ancak bedellerin yurda getirilmesi ile ilgili fiili ihraç tarihinden itibaren 180 günlük süre devam etmektedir.
İhracat Bedellerinin Yurda Getirilmesine İlişkin Uygulama Süresi Kaldırıldı
4 Eylül 2018 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanan tebliğ ile ihracat bedellerinin döviz olarak Türkiye’ye getirilmesi ve bankalara bozdurulması konusunda düzenleme yapılmıştı.
Söz konusu Tebliğ ile 4 Eylül 2018 tarihinden itibaren altı ay süre ile ihracat bedellerinin 180 gün içerisinde Türkiye’ye getirilme ve % 80’nin bankaya bozdurma zorunluluğu getirilmişti.
3 Mart 2019 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan Tebliğ ile de söz konusu Tebliğin yürürlük süresi altı aydan bir yıla çıkarılmıştı.
Daha sonra 31 Ağustos 2019 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan Tebliğ ile söz konusu Tebliğin yürürlük süresi bir yıldan 18 aya çıkarılarak, Tebliğin yürürlük süresi 4 Mart 2020 tarihine kadar uzatılmıştı.
Bu defa 31 Aralık 2019 tarihli Mükerrer Resmi Gazetede yayımlanan Tebliğ ile mevcut düzenlemenin uygulama süresini içeren madde yürürlükten kaldırıldığından, tebliğ hükümleri her hangi bir süre ile sınırlı olmaksızın uygulanacaktır. Bundan böyle; ihracat bedellerinin yapılacak her ihracatı müteakip 180 gün içinde yurda getirilmesi gerekmektedir.
İhracat Bedelinin En Az %80’inin Satılma Zorunluluğu Kaldırıldı
Yapılan düzenleme ile ihracat bedellerinin ihracat tarihinden itibaren 180 gün içinde yurda getirilmesi yeterli olup, %80’inin bir bankaya satılmasına ilişkin zorunluluk kaldırılmıştır.
Banka Ödeme Yükümlülüğü de İhracat Bedellerinin Yurda Getirilmesi Yöntemlerinden Biri Olarak Belirlenmiştir
İhracat bedellerinin yurda getirilmesi yöntemleri arasına “Banka Ödeme Yükümlülüğü” de eklenmiştir.
Mal mukabili ödemelerdeki riski azaltmak için sunulan bu yöntem; hem satıcı hem de alıcı için güvence oluşturmakta olup akreditif gibi, alıcının bankası satıcının bankasına şartlı garanti sunmakla birlikte, akreditiften farklı olarak bankalarca evrak incelemesi yapılmamakta ve işlemler hızla gerçekleşmektedir.
Beyan Edilen Döviz Cinsinden Farklı Bir Dövizin Getirilmesi Artık Mümkün
İhracat bedelinin beyan edilen döviz üzerinden yurda getirilmesi gerekiyordu. Türk parası üzerinden yapılan ihracatların karşılığı olarak döviz getirilmesi mümkündü. Yapılan yeni düzenleme ile döviz üzerinden yapılacağı beyan edilen ihracat karşılığında farklı bir döviz cinsinin getirilmesi mümkün hale geldi.
İhracat Bedelinin Yurda Getirilmesinde Bankalar Tarafından “İhracat Bedeli Kabul Belgesi” Düzenlenecek
Bankalara getirilen ihracat bedelinin bozdurulması zorunlu olmadığından, ihracat bedelinin süresinde yurda getirildiği ve mevzuata uygunluğunun tevsiki için bankalarca “İhracat Bedeli Kabul Belgesi” düzenlenecek ve ihracat hesabının kapatılması bu belgeye göre yapılabilecektir.
Ayrıca ihracat bedellerinin takip edileceği bilgi sistemi Hazine ve Maliye Bakanlığınca uygulamaya alınana kadar “İhracat Bedeli Kabul Belgesi” yerine bankalarca Döviz Alım Belgesinin kullanılması mümkündür.
Mücbir Sebeplerin Devamı Hallerinde Hazine ve Maliye Bakanlığı Tarafından Yapılacak İnceleme Sonucuna Göre Hesaplar Kapatılabilecek
Mücbir sebeplerin varlığı nedeniyle Vergi Dairesi Başkanlığınca veya Vergi Dairesi Müdürlüğünce verilen 24 aylık ek sürenin sonunda mücbir sebebin devamının belgelenmesi halinde, açık ihracat hesabının kapatılmasına ilişkin talepler Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından incelenip sonuçlandırılacağı yönünde düzenleme yapılmıştır.
İhracat Bedellerinin Yurda Getirilmesinde “Haklı Durum”un Ortaya Çıkması
Yeni düzenleme ile “Mücbir Sebep Halleri”, “Mücbir Sebep Ve Haklı Durum Halleri” olarak değiştirilmiştir. Yapılan değişiklik ile mücbir sebep halleri dışında kalan, ancak bedel getirme süreleri içerisinde ihracat bedelinin yurda getirilmesine engel olan ve resmi kayıtlarla tevsik edilebilen durumlar Vergi Dairesi Başkanlıkları veya Vergi Dairesi Müdürlüklerince haklı durum olarak değerlendirilebilme imkanı getirilmiştir.
Böylelikle, resmi kayıtlarla tevsik edilmesi hallerinde Vergi Dairesi Başkanlıkları veya Vergi Dairesi Müdürlüklerinin, ihracat bedelinin haklı durum kapsamında yurda getirilemediğinin değerlendirilmesi mümkün hale getirilmiş olmaktadır.
Kambiyo Takibine Dahil Olmayan Ülkelere Lübnan da Eklendi
Eski düzenleme ile kambiyo takibine dahil olmayan ülkeler Irak ve Suriye olarak belirlenmişti. Yeni Genelge ile bu ülkelerin arasına Lübnan da eklenmiştir.
30.000 ABD Dolarına Kadar Olan İhracatlarda Bedelin Yurda Getirilme Zorunluluğu Kaldırılmıştır
Her bir gümrük beyannamesi itibarıyla 30.000 ABD Dolarına kadarki tutarın yurda getirilme zorunluluğu kaldırılmıştır. Buna göre 30.000 ABD Dolarının altındaki tüm beyannameler bankalarca terkin edilecektir. Ayrıca ihracat bedeli 30.000 ABD Dolarının üzerinde olup, yurda getirilemeyen tutar 30.000 ABD Dolarının altında kalmış ise yine bu beyannameler de terkin edilecektir.
30.000 ABD dolarından yüksek olmakla birlikte 100.000 ABD doları veya eşitini aşmayan, beyanname veya formda yer alan bedelin %10’una kadar noksanlığı olan (sigorta bedellerinden kaynaklanan noksanlıklar dahil) ihracat hesapları doğrudan bankalarca ödeme şekline bakılmaksızın terkin edilecektir.
200.000 ABD doları veya eşitini aşmamak üzere, mücbir sebep ve haklı durum halleri göz önünde bulundurulmak suretiyle beyanname veya formda yer alan bedelin % 10’una kadar açık hesaplar ilgili Vergi Dairesi Başkanlığınca veya Vergi Dairesi Müdürlüğünce terkin edilecektir.
Tebliğ 31.12.2019 tarihinde yürürlüğe girmekle birlikte bu tarih itibariyle açık olan ihracat hesapları için, bu tebliğin ihracatçı lehine olan hükümleri uygulanacaktır.
Yeni yapılan düzenlemelerle ihracat bedellerinin yurda getirilmesine ilişkin uygulamada karşılaşılan sorunlara kısmen çözümler getirilmesi olumlu bir gelişme olmakla birlikte yeterli değildir. Aslında bu tür düzenlemeler uygulamaya konulmadan önce, uygulamanın muhatabı olan sivil toplum kuruluşlarının konuyla ilgili görüşlerinin de dikkate alınması, uygulama da karşılaşılacak sorunları da peşinen ortadan kaldırmış olacaktır.
Yeminli Mali Müşavir