Deprem Felaketinde Defter ve Belgeleri Kaybolan Mükellefler Ne Yapmalı?
06.06.2023Deprem Felaketinde Defter ve Belgeleri Kaybolan Mükellefler Ne Yapmalı?
Hatırlayacağınız üzere geçen hafta ki yazımda, 6 Şubat tarihinde meydana gelen deprem felaketinden sonra bu bölgede bulunan mükellefler için ilan edilen mücbir sebep hali nedeniyle bir takım vergisel yükümlülüklere getirilen kolaylıklardan olan şüpheli alacak uygulamasından bahsetmiştim.
Bu hafta da vergi idaresinin deprem bölgesindeki vergi mükelleflerinin yükümlülüklerini yerine getirme konusunda gerçekleştirdiği hafifleştirici ve kolaylaştırıcı düzenlemelerden, defter ve belgeleri zayi olan mükelleflerin yapacağı işlemlerden bahsetmek istiyorum.
Defter ve Belgeleri Depremler Nedeniyle Zayi Olan Mükelleflerin Yapacakları İşlemler Nelerdir,
Yapılan düzenleme ile 6 Şubat tarihinde Kahramanmaraş İlinde meydana gelen depremlerde defter ve belgelerinin zayi olduğuna ilişkin yetkili mahkemeden ya da il veya ilçe idare kurullarından alınan belge ile yeni defterlerin açılış onayının yaptırılabilmesine imkân tanınmış, ayrıca bununla ilgili başka teşviklere de yer verilmiştir.
Bu kapsamda, Türk Ticaret Kanununa ve Vergi Usul Kanununa göre tutulması ve tasdiki zorunlu defterleri ile kullanmak mecburiyetinde bulunduğu belgeleri 6 Şubat tarihinde meydana gelen depremler nedeniyle zayi olan mükellefler, durumu öğrendiği tarihten itibaren 31/7/2023 tarihine kadar yetkili mahkemeden kendisine bir belge verilmesini isteyebilir. Mahkeme bu talebi ivedilikle görüşür ve gerekli gördüğü delillerin toplanmasını da emredebilir.
Bu yerlerde bulunan mükellefin il veya ilçe idare kurullarından defter ve belgelerinin zayi olduğuna ilişkin olarak alacağı belge de yetkili mahkemeden alınmış belge hükmündedir. Böyle bir belge almamış olan mükellef, defterlerini ve belgelerini ibrazdan kaçınmış sayılacaktır.
Defter veya belgelerinin iş yerinde veya 3568 sayılı Kanun uyarınca yetkili meslek mensubunun faaliyetlerini yürüttüğü yerde zayi olduğunu beyan eden mükellef, ilgili mahkemeye veya il/ilçe idare kuruluna başvurduğunu gösteren belge ile yeni defterlerin açılış onayını notere yaptırabilir.
Şu kadar ki ilgili mahkeme veya kurullarca defter ve belgelerin zayi olmadığına karar verilmesi halinde mükellef, defter ve belgelerini ibrazdan kaçınmış sayılır.
Deprem nedeniyle defterleri zayi olan mükellefler, söz konusu defterlerini kullanmaya başlamadan önce ve her halükârda mücbir sebebin sona erdiği tarihten itibaren en geç 15 gün içinde yeni defter tasdik ettirerek bu defterleri tutacaklardır.
Bu kapsamda yapılan yeni defterlerin tasdiki işleminden;
• Harçlar Kanunu hükümlerine göre noter harcı,
• Noterlik Kanununa göre her ne adla olursa olsun noterlik ücreti,
alınmayacaktır.
Yukarıda yer verilen açıklamalar, Türk Ticaret Kanunu ve Vergi Usul Kanunu kapsamında tutulması ve tasdiki zorunlu olup elektronik ortamda tutulan defterlerden, Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından muhafaza edilen ya da muhafaza edilmek üzere anılan Bakanlığa elektronik ortamda iletilen defterler bakımından uygulanmaz. Söz konusu defterler için aşağıda yer alan açıklamalar uyarınca işlem yapılacaktır.
Elektronik Ortamda Tutulan Defterleri Depremler Nedeniyle Zayi Olan Mükelleflerin Yapacakları İşlemler Nelerdir?
e-Defter uygulamasına dahil olup 6 Şubat tarihinde meydana gelen depremlerde, e-Defter (yevmiye defteri ve defteri kebir) dosyaları zayi olan mükelleflerden 2020/Ocak ila 2023/Ocak aylarına ilişkin e-Defter dosyaları ile bunlara ilişkin berat dosyalarının ikincil kopyalarını muhafaza edilmek üzere Gelir İdaresi Başkanlığı bilgi işlem sistemlerine iletenler, söz konusu e-Defter dosyaları ile bunlara ilişkin berat dosyalarını, zayi belgesi aranmaksızın, www.edefter.gov.tr adresinde yayımlanan e-Defter Uygulama Kılavuzunda açıklanan usullere uygun olarak e-Defter uygulaması üzerinden 31/7/2023 tarihine kadar indirebileceklerdir.
e-Defter uygulamasına dahil olup 6 Şubat tarihinde meydana gelen depremlerde e-Defter (yevmiye defteri ve defteri kebir) dosyaları zayi olan mükellefler, e-Defter uygulamasına dahil oldukları hesap döneminin ilk ayı ila 2019/Aralık ayına ve 2020/Ocak ila 2023/Ocak aylarına ait olan ancak ilgili Genel Tebliğ kapsamında muhafaza edilmek üzere Gelir İdaresi Başkanlığı bilgi işlem sistemlerine iletilmeyen aylara ait e-Defter dosyalarına ilişkin olarak, durumu öğrendikleri tarihten itibaren 31/7/2023 tarihine kadar yetkili mahkemeden kendilerine bu durumu tespit eden bir belge verilmesini isteyebileceklerdir.
Böyle bir belge almamış olan mükellef, defterlerini ibrazdan kaçınmış sayılacaktır. Söz konusu mükellefler, bahse konu e-Defter dosyalarının zayi olduğuna ilişkin belgeyi dilerlerse il veya ilçe idare kurullarından da alabileceklerdir. Bu şekilde alınan belgeler de yetkili mahkemeden alınmış belge sayılacaktır.
Zayi belgesinin temin edilmesini müteakip, zayi belgesi ile birlikte durumun Gelir İdaresi Başkanlığına yazılı olarak bildirilmesi ve Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından istenilen bilgi ve belgelerin ibraz edilmesi halinde, mükelleflerin zayi olan e-Defter kayıtlarının yeniden oluşturulması ve bunlara ait yeni oluşturulan e-Defter ve berat dosyalarının e-Defter uygulaması aracılığıyla Gelir İdaresi Başkanlığı sistemine yeniden yüklenmesi için Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından yazılı izin verilir.
Meydana gelen deprem felaketi dolayısıyla defter ve belgeleri zayi olan mükellefler, herhangi bir hak mahrumiyetine uğranmaması ve cezai müeyyide ile karşı karşıya kalınmaması için yukarıda belirtilen düzenlemelere uymak zorundadırlar.
Yeminli Mali Müşavir