KURUMLAR VERGİSİ MÜKELLEFLERİNE EK VERGİ
09.03.2021Yaklaşık bir ay kadar önceki yazımda, vergi yasalarında yapılan değişiklikler ile bir takım vergilerin artırıldığından bahsetmiştim. Hangi vergilerin artırıldığını önce bir hatırlayalım;
- Özel iletişim vergisi arttırıldı,
- Yıllara yaygın inşaat ve onarım işlerinde ki tevkifat oranı artırıldı,
- Finansman gider kısıtlaması getirildi,
- KDV tevkifatlarının kapsamı genişletilerek oranları artırıldı.
Pandeminin yarattığı ekonomik etkileri azaltmak ve bütçeye yeni kaynak yaratabilmek için getirilen bu vergi artışları yeterli gelmiş olmamalı ki, vergi idaresi yeni vergi artışı hazırlıklarında. Bilindiği üzere 2021 yılı bütçe gelirlerinin yaklaşık %87 si vergi gelirlerinden oluşmaktadır. Bütçeye kaynak yaratmanın en etkili yolu maalesef vergi gelirlerini artırabilmek, vergi gelirlerini artırmanın da en bilinen yolu; ya yeni vergiler ihdas etmek ya da mevcut vergilerin oranlarını arttırmaktır.
Gelir Vergisi Kanunu’na eklenmesi düşünülen geçici 92’inci madde ile 2020, 2021 ve 2022 yıllarını kapsayacak şekilde bir düzenleme yapılması planlanmaktadır. Buna göre; kâr elde eden şirketlerden, 2020 ve 2021 hesap dönemlerine ait kazançları için yüzde 10, 2022 hesap dönemine ait kazançları içinse yüzde 5 oranında tevkifat yapılacak ve bu tevkifat tutarı kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken ayı takip eden ay içerisinde beyan edilip ödenecektir.
Kapsama Kimler Giriyor? Kimler Tevkifat Yapacak?
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu uyarınca yıllık veya özel beyanname veren Kurumlar vergisi mükellefleri kapsama girmektedir.
Buna göre;
• Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre kurulmuş olan anonim, limited ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketler ile benzer nitelikteki yabancı kurumlar sermaye şirketleri,
• Sermaye Piyasası Kurulunun düzenleme ve denetimine tâbi fonlar ile bu fonlara benzer yabancı fonlar sermaye şirketleri,
• Kooperatifler
• Dernek veya vakıflara ait iktisadî işletmeler
• İş ortaklıkları
• İktisadi Kamu Kuruluşları,
• Yabancı Şirketlerin Türkiye’deki dar mükellefiyete tabi işyerleri.
Tevkifat Matrahı Nasıl Hesaplanacak?
Taslaktan anlaşıldığı kadarıyla;
(+) Ticari Kazanç
(+) Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler
(-) Zarar Olsa Dahi İndirilecek İstisna ve İndirimler
- İştirak Kazançları İstisnası
- Varsa Yatırım İndirimi İstisnası (GVK Geçici 61)
= Kurum Kazancı
(-) Hesaplanan Kurumlar Vergisi
= Tevkifat Matrahı
Görüleceği üzere, matrah hesaplanırken özellikle ar-ge teşvikleri başta olmak üzere birçok indirim ve istisna dikkate alınmadan tevkifat matrahı hesaplanmaktadır. Yani kurumlar vergisi için tanınan birçok indirim ve istisna ciddi anlamda zayıflatılmış, mevcut teşvik ve indirimlerin etkisi azaltılmış olmaktır.
Yapılacak tevkifatla ilgili olarak konuyu basit bir örnekle açıklamaya çalışalım;
(E) A.Ş., 2020 hesap döneminde 2.000.000 TL kurumlar vergisi matrahı beyan edip, 440.000 TL vergisini Nisan 2021'de ödeyecektir. Mayıs 2021'de bu defa (2.000.000-440.000) = 1.560.000 x %10 = 156.000 TL ilave vergi ödeyecektir.
Böylece 2020 hesap dönemi vergi yükü 440.000+156.000=596.000 TL olmaktadır. Dolaylı olarak kurumlar vergisi oranı yaklaşık %30'a çıkmaktadır.
Kar Dağıtımı Yapılırsa Ne olacak?
Vergi tevkifatının yapılacağı tarihe kadar kurumlar vergisi beyannamesinin verildiği hesap dönemine ilişkin kârın dağıtımına (avans olarak dağıtılanlar dahil) veya dar mükellef kurumlar tarafından ana merkeze aktarılan tutara bağlı olarak tevkifat yapılması durumunda, tevkifat yapılan tutara isabet eden kısım için bu tasarıya göre ayrıca tevkifat yapılmayacağı belirtilmektedir.
Buna göre eğer kurumlar, KV beyannamesinin verileceği Nisan 2021, 2022 ve 2023 yılına kadar ilgili dönem kârlarını dağıtır ve bu tutarlar tevkifata tabi tutulur ise ayrıca tevkifat yapılmayacaktır.
Kar dağıtımının tevkifattan sonra yapılması durumunda, tevkifat yapan kurumda ya da karın dağıtımının başka bir kuruma yapılması halinde yani iştirak kazancı elde eden kurumda neler yapılması gerektiğini, ilgili tasarının yasalaşarak ikincil mevzuatın yayınlanması halinde açıklamasını yapmak daha uygun olacaktır.
Tevkifata Tabi Tutulan Kâr, Sermayeye İlave Edilirse Ne Olacak?
Taslağa göre ayrıca temettünün gerek tevkifat yapan kurum bünyesinde gerekse temettüyü alan ortak bünyesinde sermayeye eklenmesi halinde sermayeye isabet eden tevkifat iade edilecektir.
Buna göre;
• Tevkifata tabi tutulan dağıtılmayan kazancın; sermayeye eklenmesi halinde sermayeye eklenen tutara isabet eden vergi, tevkifatı yapan kuruma,
• Kurumlara kâr payı olarak dağıtılmasını müteakip kazancı elde eden bu kurumlarca sermayeye eklenmesi durumunda ise sermayeye eklenen tutara isabet eden vergi,
Sermaye artırımında bulunan kuruma iade edilebilecektir.
Tasarı bu haliyle yasalaşırsa ihtilafa yol açacak birçok husus bulunmakta olup bunlardan en önemlisi de tasarının 2020 yılı için uygulanacak olmasıdır. Kanunların geriye yürümesi, yürürlük tarihinden önceki bir dönemi kapsaması anlamına gelmektedir ki, kural olarak vergi kanunları yürürlük tarihinden önceki dönemlere uygulanamaz. Vergi kanunlarının geriye yürümezliği ilkesi, hukuki güvenlik ilkesinin bir gereğidir. Yeni çıkan bir vergi kanununun mükelleflerin vergi yükünü arttıracak şekilde geçmiş dönemlere uygulanması devlete ve hukuka olan güveni de olumsuz etkileyecektir.
Umarım tasarının yasalaşması durumunda, ihtilafa konu olacak hususlar tasarıdan çıkarılır ve gerek mükelleflerin ve gerekse vergi idaresinin gereksiz yere yargıyı meşgul etmesinin de önüne geçilmiş olur.
Bütün okuyucularıma sağlıklı günler dilerim.
Yeminli Mali Müşavir