YENÄ° DÃœNYA DÃœZENÄ°NÄ°N PARASI; KRÄ°PTO PARA

YENÄ° DÃœNYA DÃœZENÄ°NÄ°N PARASI; KRÄ°PTO PARA

23.03.2021

YENÄ° DÜNYA DÜZENÄ°NÄ°N PARASI; KRÄ°PTO PARA

Hatırlayacağınız üzere yaklaşık bir ay kadar önce kripto paralar ve vergilendirilmesine iliÅŸkin bir yazı kaleme almıştım. Kripto paraların vergilendirilmesinde, tüm dünyada bir belirsizliÄŸin olduÄŸundan, Türkiye’de de hala vergilendirilmediÄŸinden ve dünyanın farklı ülkelerinde ise kripto paraların farklı deÄŸerlendirilerek vergilendirildiklerinden bahsetmiÅŸtim.

Her geçen gün popülaritesini artırarak günlük hayatımıza kadar girmeye baÅŸlayan kripto paralar konusunda devletler temkinli yaklaÅŸmaktadırlar. Dünyadaki genel sorun ülkemizde de yaÅŸanmaktadır. Hangi kamu kurumunun, kripto para ve kripto para borsalarına nasıl bir tanım getirecek ve hangi açılardan düzenleme yapacak soruları, ülkemizde de hala netleÅŸmiÅŸ deÄŸildir.

Kripto paranın kullanımını ve tasarruf sahiplerinin hak ve menfaatlerini korumaya yönelik ve kripto para borsaları ile elektronik cüzdan hizmeti veren kuruluÅŸların, saÄŸlıklı çalışmasına yönelik mevzuat düzenlemelerinin bir an önce yapılması uygun olacaktır.

EÄŸer yasal düzenlemelerin yapılması gecikirse finansal sistemin istikrarı ile tasarruf sahiplerinin aleyhine durumların ortaya çıkması ihtimali yükselecektir.

Ülkemizde kripto paralar hakkında ilk resmi açıklama 2013 yılında Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) tarafından yapıldığını söyleyebiliriz. BDDK, 2013 yılında bazı basın yayın kuruluÅŸlarında ve internette “Bitcoin” hakkında çeÅŸitli haberlerin çıktığının görüldüÄŸünü belirterek özetle aÅŸağıdaki açıklamayı yapmıştır;

“6493 Sayılı Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para KuruluÅŸları Hakkında Kanun’a göre bu tür ÅŸirketlerin kuruluÅŸ izinleri BDDK’ya aittir. BDDK kripto paraları elektronik para olarak kabul etmediÄŸinden, kripto para ile ilgili kurumların gözetimi ve denetimi BDDK’ya ait deÄŸildir”

demektedir.

Eylül 2020 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan 2021-2023 Orta Vadeli Programına bakıldığında ise Türkiye’nin de kripto paralar konusunda hareketsiz kalmayacağı anlaşılıyor. Programda “Dijital olarak satılabilen ve transfer edilebilen, dijital bir deÄŸeri temsil eden sanal varlıklar kullanılarak yapılan iÅŸlemlerin vergilendirilmesine yönelik çalışmalar sürdürülecek, bu varlıkların suçun finansmanında kullanılmasının önlenmesine yönelik bir takip mekanizması tesis edilecek” deniliyor.

GeçtiÄŸimiz günlerde Hazine ve Maliye bakanlığından yapılan açıklamada ise;

 “Kripto paralarla ilgili dünya genelinde oluÅŸan kaygıları biz de paylaşıyoruz. Konuya iliÅŸkin geliÅŸmeler ve ülkemizdeki durum, Bakanlığımız tarafından yakından takip edilmektedir denilerek, Merkez Bankası, BDDK, SPK ve ilgili diÄŸer kurumlarla iÅŸ birliÄŸi halinde çalışmalar yürütüldüÄŸü de ifade edilmiÅŸtir”

Türkiye’nin önünde kripto paralar konusunda temelde dünyadaki kripto para için düzenlemede bulunan ülkelerin de karşılaÅŸmış olduÄŸu iki seçenek bulunmaktadır. Bunlardan ilki yeni baÅŸtan kripto paraları yeni bir enstrüman olarak tanımlayarak yepyeni bir hukuki alt yapı oluÅŸturulması.  DiÄŸeri ise kripto paraların mevcut yasal düzlemde ele alınması, diÄŸer bir ifadeyle kripto paraların mevcut bir enstrümanın yasal tanımına dahil edilmesi.

Devletler Kripto Paradan Neden Çekiniyor?

Kripto paraların devletler tarafından tehdit olarak algılanmasının en önemli nedenleri;

• Devletlerin hükümranlık yetkilerinden birisi olan para basma tekelini kaybetme,
• Senyoraj gelirlerinden mahrum kalma,
• Para politikasının etkinliÄŸini azaltma,
• Vergi takibinin zorlaÅŸması,
• Deflasyon endiÅŸesi,
• Kara para aklamayı ve terörü finanse etmeyi takip etmenin zorlaÅŸması.

Bunlar elbette endiÅŸe edilmesi gereken konular. Ancak diÄŸer taraftan da teknolojik geliÅŸmenin önünde durmak pek mümkün deÄŸil. Piyasa dinamiklerine uymayan, uluslararası geliÅŸmelere ayak uyduramayan düzenlemeler, orta ve uzun vadede sürdürülemez. Yasal düzenlemelerin gecikmesi ortaya çıkması muhtemel sorunların daha ciddi ekonomik tahribat ve finansal kriz yaratmasına neden olabilir.

Para politikaları güçlü olmayan ve ekonomisinde sorunlar yaÅŸayan ülkelerde nasıl dolarizasyon yaÅŸanıyorsa, bu tür ülkelerde kripto paraların benimsenmesi ve kullanılması daha hızlı yaygınlaÅŸacaktır. Kripto para piyasasının yasakçı deÄŸil düzenleyici yaklaşımlara ihtiyacı olup, yasakçı bir yaklaşım sorunu çözmez, aksine kontrolsüz bir ortamda daha büyük bir sorun haline gelir.

Kamu otoritesinin, risklerin ve istismarların tespit edilmesi ile geliÅŸimin önünü tıkayacak aşırı kısıtlayıcı düzenlemelerden kaçınması arasında uygun bir dengeyi bulması gerekir. Kripto paraların finansal piyasalara entegre olması, tüketicinin ve yatırımcının korunması ve vergisel düzenlemeler konusunda ihtiyaç duyulan adımların atılması gerekmektedir.

Dünya Ekonomik Forumu tarafından yapılan araÅŸtırmaya göre; dünyanın en büyük 74 ekonomisi içerisinde nüfusa oranla en çok kripto para kullanan ülke vatandaÅŸları açıklandı. Buna göre; Türkiye, yüzde 16 ile dünyada 4’ncü, Avrupa’da ise ilk sırada yer aldı. Listede Nijeryalılar yüzde 33 ile ilk sırada yer alırken Vietnam vatandaÅŸları yüzde 21 ile ikinci, Filipinler yüzde 20 ile 3’ncü sırada yer aldı.

Türkiye’de kripto paranın bu kadar hızlı yayılması nedeniyle bir an önce gerekli yasal düzenlemelerin yapılması artık kaçınılmaz bir hal almıştır. Yapılacak düzenlemeye göre de kripto paraları hangi kurumun ya da kurumların yetki alanına girdiÄŸi netleÅŸecek ve gerekli tedbirler alınarak, kripto para piyasasının kontrol altında tutulması saÄŸlanacaktır.

Kripto paraları, kabul etsek de etmesek de artık yeni dönemin parası olarak görmek gerekir. Buna göre de çok gecikilmeden gerekli alt yapı hazırlanarak yasal düzenlemelerin hayata geçirilmesi artık bir zorunluluktur.

Tüm okuyucularıma saÄŸlıklı günler dilerim.