İşletmede Mevcut Olduğu Halde Kayıtlarda Yer Almayan Emtia, Makine, Teçhizat ve Demirbaş Kayıtlarının Düzeltilmesi
22.06.2021Ä°ÅŸletmede Mevcut OlduÄŸu Halde Kayıtlarda Yer Almayan Emtia, Makine, Teçhizat ve DemirbaÅŸ Kayıtlarının Düzeltilmesi
BildiÄŸiniz üzere geçtiÄŸimiz günlerde 7326 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına Ä°liÅŸkin Kanun Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüÄŸe girdi. Her hafta yasada yer alan bir hususu açıklamaya çalıştım. Bu hafta da kayıtlı durumları ile fiili durumları arasında fark olan iÅŸletmeler için yasanın getirdiÄŸi düzenlemelere deÄŸineceÄŸim.
Ä°ÅŸletme kayıtlarının düzeltilmesine iliÅŸkin düzenlemeleri üç baÅŸlık altında toplayabiliriz;
1- Ä°ÅŸletmede mevcut olduÄŸu halde kayıtlarda yer almayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaÅŸlar,
2- Kayıtlarda yer aldığı halde iÅŸletmede bulunmayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaÅŸlar,
3- Kayıtlarda yer aldığı halde işletmede bulunmayan kasa mevcudu ve ortaklardan alacaklar ile bunlarla ilgili diğer işlemler.
Bu düzenleme ile mükelleflere, iÅŸletmede mevcut olduÄŸu halde kayıtlarda olmayan veya kayıtlarda var olup iÅŸletmede mevcut olmayan emtia, makine ve teçhizat ve demirbaÅŸlara yönelik kayıtların düzeltilme imkanı saÄŸlamaktadır.
Bu hafta ki yazımda iÅŸletmede mevcut olduÄŸu halde kayıtlarda yer almayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaÅŸ bildiriminde izlenecek yol hakkında bilgi verecek olup, diÄŸer hususları önümüzde ki haftalarda ele alacağım.
Hangi Mükellefler Yararlanabilir?
Tüm gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri (serbest meslek erbabı, ferdi ticari iÅŸletmeler, adi ortaklıklar, kollektif ÅŸirketler, adi komandit ÅŸirketler ile sermaye ÅŸirketleri, kooperatifler, iktisadi kamu kuruluÅŸları, dernek ve vakıflara ait iktisadi iÅŸletmeler ve iÅŸ ortaklıkları dâhil) iÅŸletme kayıtlarını düzeltme hakkına sahiptirler.
Nasıl Bildirim Yapılacak?
Uygulama kapsamında olan mükellefler, iÅŸletmelerinde mevcut olduÄŸu hâlde kayıtlarında yer almayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaÅŸlarını 31 AÄŸustos 2021 tarihine (bu tarih dâhil) kadar bu TebliÄŸde belirtilen beyanname ve ekinde verecekleri envanter listesi ile katma deÄŸer vergisi yönünden baÄŸlı oldukları vergi dairelerine (Ä°nteraktif Vergi Dairesi) bildireceklerdir. Ekinde envanter listesi olmayan beyannameler kabul edilmeyecektir.
Hangi Kıymetlere Ä°liÅŸkin Düzeltme Yapılabilecektir?
Gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri (adi, kollektif ve adi komandit ÅŸirketler dâhil), iÅŸletmelerinde mevcut olduÄŸu hâlde kayıtlarında yer almayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaÅŸlara iliÅŸkin düzeltme yapabileceklerdir.
Emtia; alım satım iÅŸletmelerinde satışa hazır malları, imalatçı iÅŸletmelerde ise hammadde, malzeme, yarı mamul ve mamul malları ifade etmektedir.
Ayrıca inÅŸaat iÅŸletmelerinin varsa inÅŸa edilen ve emtia niteliÄŸindeki taşınmazları (daire, dükkan vb.) ile üretimde kullandıkları demir, çimento, tuÄŸla gibi ilk madde ve malzemelerini veya yarı mamullerini de bildirmeleri mümkündür.
Teslimleri KDV’den müstesna olan emtia (basılı kitap ve süreli yayınlar hariç), makine, teçhizat ve demirbaÅŸlarla ilgili olarak bu uygulamadan yararlanılması mümkün deÄŸildir.
Rayiç Bedeli Kim Nasıl Belirleyecek?
Bu kıymetler, bildirim tarihindeki rayiç bedelle deÄŸerlenmek suretiyle envanter listesinde gösterilecektir.
Rayiç bedel, o kıymetin deÄŸerleme günü itibarıyla normal alım satım bedelidir.
Dolayısıyla bu bedel;
- Mükellefin kendisi tarafından bizzat tespit edilebileceÄŸi gibi,
- Bağlı olduğu meslek kuruluşuna da tespit ettirilebilecektir.
Bu Ä°ÅŸlem Vergiye Tabi mi?
Söz konusu kıymetler için beyan edilen rayiç bedel üzerinden, makine, teçhizat, demirbaÅŸ ve emtiaların bedeli üzerinden tabi olduÄŸu oranların yarısı (Örn. %18 orana tabi emtia için; %9) esas alınarak katma deÄŸer vergisi hesaplanır ve ayrı bir beyanname ile elektronik ortamda sorumlu sıfatıyla beyan edilecektir
Hesaplanan KDV tutarları, beyanname verme süresi sonuna kadar yani 31 AÄŸustos 2021 tarihine kadar ödenecektir. Bu düzenlemeyle ilgili herhangi bir taksit imkanı yoktur.
Emtia üzerinden ödenen vergi genel esaslara göre indirilir. Genel esaslara göre indirilebilen bu vergiler, iade hakkı tanınan iÅŸlemlerde kullanılması durumunda, beyan edilerek ödenen ve indirim hesaplarına alınan söz konusu verginin yüklenilen verginin hesabında dikkate alınması ve dolayısıyla iade konusu yapılması mümkün bulunmaktadır.
Ancak makine, teçhizat ve demirbaÅŸlar üzerinden ödenen bu vergi, hesaplanan katma deÄŸer vergisinden indirilemez. Ä°ndirilemeyen bu vergi doÄŸal olarak iade konusu edilemez. Ancak bu tutar, verginin ödendiÄŸi yılın gelir veya kurumlar vergisi matrahlarının belirlenmesinde gider olarak dikkate alınabilecektir.
Beyan Edilen Kıymetler Ä°çin Ba Formu Verilecek mi?
Beyan edilen kıymetler rayiç bedelleriyle, Ba formu vermek zorunda olan mükellefler tarafından söz konusu form ile bildirilmek zorundadır.
Söz konusu bildirim iÅŸlemi, Ba formunun “Soyadı/Adı Unvanı” bölümüne “Muhtelif Satıcılar (7326 sayılı Kanun Madde 6/1)”, “Vergi Kimlik Numarası” bölümüne (3333 333 333) yazılmak suretiyle yapılacaktır.
Beyan Edilen Kıymetler Kayıtlara Nasıl Alınacak?
Bilanço esasına göre defter tutan mükellefler, aktiflerine intikal ettirdikleri emtia için ayrı; makine, teçhizat ve demirbaÅŸlar için ayrı olmak üzere pasifte karşılık hesabı açacaktır.
Emtia için ayrılan karşılık, ortaklara dağıtılması veya iÅŸletmenin tasfiye edilmesi hâlinde, sermayenin unsuru sayılacak ve vergilendirilmeyecektir.
Öte yandan, makine, teçhizat ve demirbaÅŸlar ayrıca envantere kaydedilecek ve ayrılan karşılık birikmiÅŸ amortisman olarak kabul edilecektir.
Ä°ÅŸletme hesabı esasına göre defter tutan mükellefler ise beyan ettikleri emtiayı defterlerinin gider kısmına satın alınan mal olarak kaydedeceklerdir.
Bildirilen Kıymetlerin Satılması Halinde?
Söz konusu kıymetlerin, daha sonra elden çıkarılması halinde satış bedeli, beyan edilen rayiç bedelden düÅŸük olamayacaktır. Gerçek satış bedelinin kayda alınan rayiç bedelden düÅŸük olması hâlinde, kazancın tespitinde kayıtlı bedel dikkate alınacaktır.
İşletmelerin mevcut durumlarını yasa kapsamında değerlendirerek bildirimde bulunup bulunmayacakları konusunda karar vermeleri gerekmektedir.
Tüm okuyucularıma saÄŸlık günler dilerim.
Yeminli Mali Müşavir