Telif Gelirlerinde Vergi Avantajı: Kimler Yararlanır?
02.12.2025Telif Gelirlerinde Vergi Avantajı: Kimler Yararlanır?
Geçen gün bir arkadaşım, yıllardır yazdığı şiirlerini kitaplaştırmış. Oturduk bir kahve içtik, heyecanla bahsetti. “İlk defa telif alacağım,” dedi. Ama hemen ardından “Vergi işi ne olacak, devlete mi gidiyor hepsi?” diye sordu. Gülümsedim. Çünkü bu ülkede bir üretim yapıp onu bir yere sattığın anda, hemen arkasından gelen soru hep aynıdır: “Vergi çıkıyor mu?”
Bu haftaki yazıda tam da bu meseleyi ele alacağım. Yani üreten, yazan, çizen, geliştiren insanların gelirlerini vergiden muaf tutan o özel düzenlemeyi: Serbest Meslek Kazançlarında İstisna.
Kimler İçin Geçerli?
Önce şunu netleştirelim: Bu istisna, her serbest meslek erbabını kapsamaz. Mesela avukat, doktor, mühendis, mali müşavir gibi serbest çalışanlar da serbest meslek kazancı elde eder ama onların gelirleri bu istisnaya girmez. Bu düzenleme daha çok bir “eser” üzerinden kazanç elde eden kişilere yöneliktir.
Yani;
• Şair, yazar, çevirmen, karikatürist,
• Ressam, heykeltraş, hattat,
• Bestekâr, senarist, bilgisayar programcısı, mucit
gibi kişi ya da bunların yasal mirasçıları bu kapsama giriyor. Anahtar kelime: “eser sahibi olmak.”
Peki nedir bu “eser”? Kanun burada da epey açıklayıcı. Şiir, hikaye, roman, makale, yazılım, karikatür, senaryo, film, radyo programı, bilimsel çalışma gibi ürünler bu tanıma giriyor.
Bu eserlerin gazete, dergi, TV, internet ortamında yayınlanması, kitap, CD ya da resim olarak satılması veya üzerindeki hakların devredilmesi gibi şekillerde gelir elde edilirse, işte bu gelir “serbest meslek kazanç istisnası” kapsamında değerlendiriliyor.
Tescil Şartı da Var
Bazı eserler için Kültür ve Turizm Bakanlığı’na kayıt-tescil yaptırmak zorunlu. Özellikle müzik eserleri, yazılımlar ya da film gibi içeriklerde bu gerekiyor. Tescil edilmemişse, istisna uygulanmıyor. Şiir, roman gibi bazı eserlerde bu şart aranmazken, bazı alanlarda tescil şartı devreye giriyor. Bu yüzden kazanç elde etmeden önce bu kısmı kontrol etmekte fayda var.
“Vergiden İstisnayım” Demek İçin Ne Gerekir?
İstisnadan faydalanmak için üç temel koşulun bir araya gelmesi gerekiyor:
1. Eser sahibi siz olacaksınız. Başkasından alınan bir eseri satmak bu kapsama girmez.
2. Eser türü kanunda belirtilmiş olacak. Ticari nitelikteki işler, mimarlık projeleri veya kişisel hizmetler kapsam dışı.
3. Yıllık kazanç belirli bir sınırı aşmayacak. 2025 yılı için bu sınır 4.300.000 TL. Kazanç bu sınırı aşarsa, o yıl istisna uygulanmıyor.
Şu çok önemli: Bu kazanç “net kazanç”tır. Yani giderlerinizi düşüp kalan tutardır. Diyelim ki bir yazılım geliştiricisi, eserinden 5 milyon TL gelir elde etti ama geliştirme sürecinde belgeli 1.500.000 TL gider yaptı. Net kazanç 3.5 milyon TL olur. Bu durumda istisnadan faydalanır çünkü 4.3 milyon TL sınırının altındadır.
Beyanname Veriliyor mu?
Bu gelir için ayrıca beyanname vermeniz gerekmez. Kazanç istisna kapsamındaysa ve başka geliriniz yoksa işler oldukça basittir. Ödemeyi yapan kurum (örneğin yayınevi) sizin adınıza yüzde 17 oranında gelir vergisi keser (stopaj), bu da sizin adınıza devlete gider. Siz ayrıca “vergi dairesine gitmedim” diye düşünmeyin, zaten o ödeme sırasında sizin verginiz kesilmiş olur.
Ama eğer yıllık geliriniz 4.300.000 TL sınırını aşarsa iş değişir. Bu durumda o kazanç yıllık gelir vergisi beyannamesine dahil edilir, giderler düşülür, kalan kazanç üzerinden gelir vergisi hesaplanır. Önceden kesilen stopaj da bu vergiden düşülür.
KDV Ne Olacak?
Eğer bu faaliyeti sürekli yapıyorsanız ve kazanç sağlıyorsanız, KDV mükellefi olursunuz. Ama burada bir kolaylık var: Satışı yaptığınız kurumlar (örneğin yayınevi, dergi, şirket vb.) sizin adınıza KDV hesaplayıp beyan eder. Siz ayrıca KDV beyannamesi vermezsiniz. Bu sistem, serbest meslek erbabı için büyük kolaylık.
Ama her şeyin kayıtlı ve belgeli olması gerekiyor. Yani serbest meslek makbuzu düzenlemeniz, yaptığınız işi ve geliri faturalandırmanız şart.
Birkaç Örnek Verecek Olursak
• Bir ressam 2025 yılında toplam 4 milyon TL’lik tablo satışı yaptıysa ve tüm eserleri tescilliyse, bu kazanç istisna kapsamındadır. Dernek ya da şirket kendisine ödeme yaparken %17 gelir vergisi stopajı keser. Ressamın ayrıca beyanname vermesi gerekmez.
• Bir yazılımcı, yazılımını bir şirkete 1 milyon TL’ye sattı. Faaliyet arıziydi, bir defaya mahsus yapıldı. Eser tescilli ve kazanç sınır altında olduğu için bu gelir de istisna kapsamındadır.
• Bir bestekâr, yıl içinde 5 milyon TL’lik kazanç elde ettiyse, artık bu sınırı geçtiği için istisnadan faydalanamaz. Geliri normal şekilde beyan edip vergisini ödemesi gerekir.
Bir şey üretmenin, bir fikir ya da duyguyu esere dönüştürmenin manevi hazzı zaten çok yüksek. Ancak bunun bir de maddi getirisi oluyorsa ve bu getiri devlete vergi olarak gitmeden üreticide kalabiliyorsa, işte o zaman hem teşvik edilmiş hem de takdir edilmiş olur.
Eğer yazıyor, çiziyor, besteliyor ya da kodluyorsanız; bu istisna sizin için önemli bir avantaj olabilir. Gözünüz korkmasın, karmaşık gibi duran bu sistem, aslında üreticiyi desteklemek için kurgulanmış. Sadece birkaç temel kurala dikkat ederek, emeğinizin karşılığını daha fazla alabilirsiniz.
Yeminli Mali Müşavir