Faturasız Mal Satanlara Af İmkânı
11.04.2023Faturasız Mal Satanlara Af Ä°mkânı
7440 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda DeÄŸiÅŸiklik Yapılmasına Dair Kanun Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüÄŸe girmesinin ardından, yasada yer alan mükelleflerin yararlanabileceÄŸi hususları geçtiÄŸimiz haftalardan itibaren açıklamaya baÅŸlamıştım.
Geçen hafta, iÅŸletme kayıtlarının düzeltilmesinden bahsetmiÅŸ ve iÅŸletmede mevcut olduÄŸu halde kayıtlarda yer almayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaÅŸ kayıtlarının düzeltilmesi hususunu açıklamıştım.
Bu haftada; faturasız mal satışı yapan iÅŸletmelerin, kayıtlarında yer aldığı halde iÅŸletmede fiilen bulunmayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaÅŸ kayıtlarının nasıl düzeltileceÄŸine dair hususları açıklamaya çalışacağım.
Bu Düzenlemeden Hangi Mükellefler Yararlanabilir?
Kayıtlarda yer aldığı hâlde iÅŸletmede mevcut olmayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaÅŸlara iliÅŸkin hüküm, bütün gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerini kapsamaktadır. Uygulama kapsamına; ferdi iÅŸletmeler, adi ortaklıklar, kollektif ÅŸirketler, adi komandit ÅŸirketler ile sermaye ÅŸirketleri, kooperatifler, iktisadi kamu kuruluÅŸları, dernek ve vakıflara ait iktisadi iÅŸletmeler ve iÅŸ ortaklıkları girmektedir.
Hangi Kıymetler ile Ä°lgili Düzeltme Yapılabilecek?
Gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri (adi, kollektif ve adi komandit ÅŸirketler dâhil), kayıtlarında mevcut olduÄŸu hâlde iÅŸletmelerinde fiilen yer almayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaÅŸlara iliÅŸkin düzeltme yapabileceklerdir.
Kıymetlerin Değer Tespiti Nasıl Yapılacak?
Kayıtlarında mevcut olduÄŸu hâlde iÅŸletmelerinde fiilen yer almayan;
• Emtialar bakımından aynı nev’iden emtialara iliÅŸkin cari yıl kayıtlarına göre tespit edilen gayrisafi kâr oranı,
• Makine, teçhizat ve demirbaÅŸlar bakımından mükelleflerin kendilerince veya baÄŸlı oldukları meslek kuruluÅŸunca tespit edilecek rayiç bedelleri (alım satım günündeki gerçek bedeli),
üzerinden fatura düzenlemek ve her türlü vergisel yükümlülüklerini yerine getirmek suretiyle kayıtlarından çıkarabileceklerdir.
Gayrisafi kar oranının yasal kayıtlardan tespit edilemediÄŸi hallerde de, mükellefin baÄŸlı olduÄŸu meslek odalarının belirleyeceÄŸi oranlar esas alınacaktır.
Belge Düzeni Nasıl Olacak?
Yasa kapsamında düzenlenecek faturalarda alıcıya iliÅŸkin bilgiler yerine, “Muhtelif Alıcılar (7440 sayılı Kanunun 6/2 maddesi çerçevesinde düzenlenmiÅŸtir)” ibaresi yazılacaktır.
Beyannamede Nasıl Gösterilecek?
Kayıtlarda yer aldığı hâlde iÅŸletmede mevcut olmayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaÅŸa iliÅŸkin faturada ilgili kıymetin tabi olduÄŸu oranda KDV hesaplanacak ve bu KDV ilgili dönem 1 No.lu KDV Beyannamesinin “Matrah” kulakçığının, “7440 Sayılı Kanunun (6/2-a) Maddesi Kapsamındaki Bildirim” tablosuna kayıt yapılarak beyan edilecektir.
BaÅŸvuru Tarihi Ne Zaman?
Mükellefler, kayıtlarında yer aldığı hâlde iÅŸletmelerinde mevcut olmayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaÅŸlarını, en son 31 Mayıs 2023 tarihine kadar (bu tarih dâhil) faturası düzenlenip beyan ederek yararlanabileceklerdir.
Öte yandan, mücbir sebep hali ilan edilen Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Elazığ, Gaziantep, Hatay, KahramanmaraÅŸ, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Åžanlıurfa Ä°lleri ile Sivas Ä°linin Gürün Ä°lçesinde mükellefiyet kaydı bulunanların Kanunun 6 ncı maddesinin ikinci fıkrası hükmünden yararlanmak istemeleri halinde bu fıkra kapsamında kayıtlarında yer aldığı hâlde iÅŸletmelerinde mevcut olmayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaÅŸlarını fatura düzenlemek ve her türlü vergisel yükümlülüklerini yerine getirmek suretiyle mücbir sebep halinin sona erdiÄŸi tarihi takip eden üçüncü ayın sonu olan 31 Ekim 2023 tarihine kadar kayıt ve beyanlarına intikal ettirmeleri gerekmektedir.
Hesaplanan Vergiler Ne Zaman ve Nasıl Ödenecek?
Faturalanan ve yasal defterlere kaydedilen emtia, makine, teçhizat ve demirbaÅŸlar ile ilgili iÅŸlemler, normal satış iÅŸlemlerinden bir farklılık göstermemektedir.
Satış hasılatı yıllık gelir veya kurumlar vergisi matrahının hesaplanmasında dikkate alınacaktır.
Bu kapsamda ödenmesi gereken katma deÄŸer vergisi;
• PeÅŸin veya ilk taksiti beyanname verme süresi içinde 31 Mayıs 2023 tarihine kadar (bu tarih dâhil),
• Ä°zleyen taksitler ise 31 Mayıs 2023 tarihini takip eden birinci ve ikinci ayda olmak üzere üç eÅŸit taksitte
ödenebilecektir.
Mücbir sebep hali ilan edilen illerde bulunan mükelleflerde, peÅŸin veya ilk taksiti beyanname verme süresi içinde 31 Ekim 2023 tarihine kadar (bu tarih dahil), izleyen taksitler ise 31 Ekim 2023 tarihini takip eden birinci ve ikinci ayda olmak üzere üç eÅŸit taksitte ödeyebileceklerdir.
Beyan Edilen Kıymetler Bs Formu ile Bildirilecek mi?
Kayıtlarda yer aldığı hâlde iÅŸletmede mevcut olmayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaÅŸlar nedeniyle düzenlenen faturalar, Bs formu vermek zorunda olan mükelleflerce, Bs formu ile bildirilmek zorundadır.
Söz konusu bildirim iÅŸlemi, Bs formunun “Soyadı/Adı Unvanı” bölümüne “Muhtelif Alıcılar (7440 sayılı Kanun Madde 6/2)”, “Vergi Kimlik Numarası” bölümüne (4444 444 444) yazılmak suretiyle yapılacaktır.
Yapılan Beyanlarla Ä°lgili GeçmiÅŸe Dönük Ceza ve Tarhiyat Yapılabilir mi?
Fatura düzenlenmek suretiyle yasada belirtildiÄŸi ÅŸekilde hasılatı kayıtlara intikal ettirilen emtia, makine, teçhizat ve demirbaşın daha önceki dönemlerde satıldığının tespit edilmesi hâlinde, düzeltmeye tabi tutulmuÅŸ kıymetlerle ilgili olarak geçmiÅŸe yönelik tarhiyat yapılmayacağı gibi ceza ve faiz de uygulanmayacaktır.
Muhasebe Kaydı Nasıl Yapılacak?
Kayıtlarda yer aldığı hâlde iÅŸletmede mevcut olmayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaÅŸ nedeniyle düzenlenen fatura bedeli muhasebe kurallarına uygun olarak kayıtlara alınacaktır. Düzenlenecek fatura nedeniyle kullanılacak borçlu hesap uygulamayı yapan mükellefçe gerçeÄŸe uygun olarak tespit edilecektir. Gerçek durum ile kayıtlar arasındaki farklılık, faturasız satışlardan kaynaklanmakta olup faturasız satılan kıymetlerin karşılığında iÅŸletme kalemlerinden birinde artış olması gerekmektedir. Bu artış nakit para, banka, alacak senedi, çek ve benzeri deÄŸerler ÅŸeklinde olabilir. Dolayısıyla, ilgili kıymet çıkışı karşılığında aktif deÄŸer olarak iÅŸletmede ne varsa veya iÅŸletmede beyan tarihinde bu artış ne olarak görülüyorsa, buna iliÅŸkin hesaplara kayıt yapılması gerekmektedir.
Aktif hesaplarda meydana gelen artışın herhangi bir ÅŸekilde tespit edilememesi hâlinde “689 DiÄŸer OlaÄŸan Dışı Gider ve Zararlar” (Gelir veya kurumlar vergisi beyannamesinin düzenlenmesi sırasında kanunen kabul edilmeyen gider olarak dikkate alınacaktır.) hesabına borç kaydı yapılacaktır.
7440 sayılı yasa, kayıtları saÄŸlıklı olmayan mükellefler için düzeltme imkânı verdiÄŸinden kaçırılmaması gereken bir fırsat olarak görüyorum. Bütün iÅŸletmeler mevcut durumlarını bu yasa kapsamında deÄŸerlendirmeleri ve ona göre bir hareket planı oluÅŸturmalılar.
Tüm okuyucularıma saÄŸlıklı günler dilerim.
Yeminli Mali Müşavir